- دوره
- در این دوره آموزشی، مبانی، اهداف و مهارتهای کلیدی گفتمان شبکه امامت به شکلی دقیق و کاربردی معرفی میشود. در گام نخست، با نقش بنیاد هدایت در توانمندسازی نیروهای شبکه امامت و چارچوبهای حمایتی آن آشنا میشویم. سپس با مدل ممتاز توانمندساز بهعنوان الگویی موفق در فرآیند رشد و تربیت فعالان این عرصه آشنا خواهیم شد. در ادامه، گفتمان امامت و ایده «امامان محله» به عنوان محور هویتی شبکه تبیین میشود و در نهایت، اصول و فنون گعدهداری به عنوان یکی از مهارتهای مهم ارتباطی در پیشبرد اهداف شبکه امامت آموزش داده خواهد شد. در این دوره با مبانی نظری و مهارتهای عملی لازم برای نقشآفرینی مؤثر در گفتمان شبکه امامت آشنا میشویم.
- دوره
- دین در صدد تربیت انسان و جامعه تراز راهبری انبیاء و عصر ظهور و رجعت است. به همین خاطر باید نظام فکری جامعی ارائه شود. نظام فکری که زنجیره وار از اندیشه های بنیادین شروع شده و به عمل منتهی شود. نظام فکری که مانع انفعال شده و مقاومت در برابر شبهات و حملات ایجاد کند. متن طرح کلی در حالی شکل گرفته که مادیات غرب بر جهان از جمله دنیای اسلام تسلط یافته است و ما شاهد دو جریان منفعل در برابر غرب هستیم، یک جریان منفعل در برابر عدالت مارکسیسم و دیگری منفعل در برابر مظاهر نظام سرمایه داری. برای مواجه با چنین جریانی ما نیازمند طرح اندیشه ای هستیم که اولا مبتنی بر وحی باشد و ثانیا کارآمدی لازم برای مقابله با جریان های مخرب و مهاجم را داشته باشد و بتواند نیروهای مومن را وارد میدان عمل کند، چرا که عمده شبهات شبهه کارآمدی است. ارائه نظام فکری ناب نبی اکرم(ص) و ایجاد حرکت اجتماعی متناسب با آن برای عبور از تلاطم غرب ضروری است.
- درس
- 36 دقیقه
- در آغاز توانمندسازی، راهیار نیاز به ابزاری دارد که اعتمادساز و جذاب باشد و هم بتواند به وسیله آن دیگر ابزار را نیز فعال نماید. بهترین نقطه آغاز در فرایند توانمندسازی امام توسط راهیار، استفاده از ابزار گعده است. گعده مهمترین روش نزدیک به تدریس است که انتقال پیام در آن مبتنی بر مباحثه و مشورت گروهی است.
- درس
- 22 دقیقه
- آموزش و توانمندسازی امامان محلات بهعنوان رهبران تأثیرگذار در مدیریت محلات، از چالشهای اساسی بنیاد هدایت است. این نهاد با شعار «تعالی شبکه امامان محلات»، بر ضرورت یادگیری مهارتهای چندگانه، دانش تخصصی و تسلط بر ابزارهای نوین برای اداره اثربخش محلات تأکید دارد. مدیریت محله تنها با دانش تکبُعدی ممکن نیست و نیازمند آموزشهای جامعی است که پاسخگوی پیچیدگیهای این مسئولیت باشد. اگرچه روشهای سنتی مانند آموزش حضوری، مجازی و کارگاهها تاکنون مفید بودهاند، اما بهدلیل محدودیت در جامعیت و فراگیری، نمیتوانند الگوی کامل آموزشی محسوب شوند. بنیاد هدایت با مطالعه الگوهای مختلف، آسیبشناسی تجربیات گذشته و ترکیب راهکارهای نوین، به «الگوی راهیاری» دست یافته است. این الگو با هدف ایجاد نظام آموزشی نظاممند و همهجانبه طراحی شده تا گام مؤثری در راستای تحقق اهداف تربیتی و توانمندسازی شبکه امامان محلات بردارد.
- درس
- 1 ساعت
- در جامعه با افرادی روبهرو هستیم که نسل به نسل وارد چرخه کار و فعالیت میشوند. یکی از مهمترین وظایف مدیران و راهبران جامعه، توانمندسازی این نیروهای انسانی است. این موضوع بهعنوان یکی از دغدغههای اصلی سیستمهای مدیریتی در سراسر جهان شناخته میشود؛ چرا که توانمندی انسانها نقشی کلیدی در توسعه پایدار جوامع ایفا میکند. در سیستم امامت نیز که محوریت آن بر اشخاص استوار است، توانمندسازی امامان بهعنوان رهبران جامعه اهمیت دوچندانی دارد. امامتی کارآمد نیازمند رشد روحی، گسترش دانش و تقویت مهارتهای فردی است تا امکان هدایت اثربخش فراهم گردد. روشهای کلاسیک آموزش (مانند سیستم استاد-شاگردی) با وجود مزایایی مانند نظم، برنامهپذیری و چارچوب مشخص، محدودیتهای قابل توجهی دارند. پژوهشها نشان میدهند این الگوها تنها ۸ تا ۱۲ درصد بازدهی داشته و گاه به دلیل ایجاد فضای تحمیلی، موجب دافعه در مخاطبان میشوند. حتی افزودن مکملهایی مانند کارگاههای آموزشی، استفاده از ابزار کمکآموزشی یا پویاسازی کلاسها، اگرچه تا حدی بازدهی را افزایش میدهد، اما نمیتواند ضعف ساختاری این مدلها را جبران کند. برای دستیابی به نتایج مطلوب، نیازمند طراحی الگوهای آموزشی جامعتری هستیم که همزمان با حفظ مزایای روشهای سنتی، نقاط ضعف آن را نیز پوشش دهد. برای اینکه یک مدل توانمندساز در انسان موثر باشد باید هم به دانش هم به انگیزه و هم به مهارت مخاطب بپردازد. در این درس با مکاتب و مدل های توانمندسازی و مدل برتر توانمندسازی آشنا خواهیم شد.
- درس
- 31 دقیقه
- امام یا مبلغی که میخواهد در محله تحول ایجاد کند، باید پیش از هر چیز محیط تبلیغی خود را عمیقاً بشناسد. شناخت مردم—از ویژگیهای سنی و تحصیلی تا دردها و نیازهای فکریشان—پایه اصلی تأثیرگذاری است. حتی جزئیاتی مثل آداب پذیرایی یا معانی متفاوتِ برخی کلیدواژهها در فرهنگ محلی باید بررسی شود. یک مبلغ موقت (مثلاً برای ۱۰ روز) نیاز به شناخت اولیه دارد تا پیامش را برساند، اما امام محله که سالها مسئول حل مشکلات مردم است، باید همهجانبه محیطش را درک کند: از ظرفیتهای محله تا حساسیتهای فرهنگی. این شناخت فقط با زندگی در کنار مردم، مشارکت در دغدغههای روزمرهشان و پرهیز از پیشفرضها ممکن میشود. مثلاً نحوه چای خوردن یا برخورد با سوگواریها را از خودِ مردم بیاموزد و همسان با آنها شود. این همسانسازی نه یک تکنیک، بلکه هنر تبدیل شدن به «جزئی از جامعه» است تا رهبری بر قلبها ممکن گردد.
- درس
- 1 ساعت
- سیستم دیوانسالاری متمرکز با چالشهای جدی مانند تمرکزگرایی افراطی، تراکم مراجعات، نبود دسترسی عادلانه به خدمات در مناطق دورافتاده، و عدم مشارکت فعال مردم روبه روست؛ جایی که کارمندان در چرخهٔ وظایف روتین گرفتارند و مردم مجبور به صرف زمان و انرژی زیاد برای تعامل با ساختاری خشک و غیرمنعطف میشوند. راه حل پیشنهادی، بازطراحی سیستم بر اساس «مدل مکان پایه» است که با الهام از تمدن اسلامی، خدمات را به جای سلسله مراتب اداری متمرکز، در سطح محلات توزیع میکند. مثلاً یک مؤسسهٔ قرآنی محلی با اطلاع رسانی و آموزش در همان محل، بدون نیاز به مراجعه به مراکز بزرگ، مشارکت ۵۰ نفر از ساکنان را در یک شهر ۳۰ هزار نفری جلب می کند. این رویکرد دسترسی به خدمات را ساده تر کرده، هزینه ها را کاهش می دهد و ارتباط مستقیم تری بین مردم و سیستم خدمات رسان ایجاد می نماید.
- درس
- 5 دقیقه
- مساجد امروزی ما با آنچه در صدر اسلام بود فاصله زیادی گرفتهاند؛ زمانی که مسجد فقط جای نماز نبود، بلکه قلب تپندۀ جامعه اسلامی محسوب میشد. برای ساختن مسجد ایدهآل اسلامی، باید از الگوی پیامبر(ص) الهام بگیریم. مسجدی که در زمان رسول خدا(ص) ساخته شد، تنها محل عبادت نبود، بلکه مرکز آموزش، تصمیمگیری سیاسی، حل مشکلات اقتصادی، برنامهریزی اجتماعی و حتی سازماندهی نیروهای نظامی بود! برای رسیدن به این الگو، کافی است به گذشته برگردیم: پرسش اصلی این است: هدف پیامبر(ص) از ساخت مسجد چه بود؟
- درس
- 48 دقیقه
- نظام خیر در محله یعنی مردم با همدلی و برادری، بدون چشمداشت و تنها برای رضای خدا به هم کمک میکنند. وقتی افراد هوای هم را دارند، مشکلات همسایه را مشکل خود میدانند و دستگیر یکدیگر میشوند، محله تبدیل به خانوادهای بزرگ میشود. این روحیه همکاری و ایثار، اعتماد و امنیت را افزایش میدهد
- درس
- 43 دقیقه
- قرآن کریم بارها انسان را به تدبر در سرنوشت پیشینیان و عبرتگیری از آنها دعوت میکند. امام علی (علیه السلام) در وصیت به امام حسن مجتبی (علیه السلام) میفرمایند: *«فرزندم! با تفکر و استواری به استقبال تجربههای دیگران برو و از آنها استفاده کن، زیرا این راهی است که بدون رنج، به دانش و آگاهی میرسی.»*
- درس
- 55 دقیقه
- یکی از پیام های طولانی و بلند امام عزیز که حقیقتا، هم برای جامعه روحانیت و هم برای عموم مردم ، صحیفه ای نورانی است، بیان بلندی است که به منشور روحانیت معروف است. این نامه مهم، از جمله پیام هایی است که جا دارد انسان، بارها آن را بخواند و به مضمون آن دقت کند. به سفارشات مهم آن عمل و برنامه زندگی اش را با آن تنظیم کند. این کار برای هریک از روحانیون عزیز ما ضرورت دارد. روح اصلی و اساسی حاکم بر این پیام “ساده زیستی روحانیت، حفظ و تقویت زی طلبگی” و” بصیرت و روشن بینی ” است که امام عزیز، بسیار براین دو محور تاکید، توصیه و تقاضای متواضعانه داشته اند.
- درس
- 55 دقیقه
- یکی از پیام های طولانی و بلند امام عزیز که حقیقتا، هم برای جامعه روحانیت و هم برای عموم مردم ، صحیفه ای نورانی است، بیان بلندی است که به منشور روحانیت معروف است. این نامه مهم، از جمله پیام هایی است که جا دارد انسان، بارها آن را بخواند و به مضمون آن دقت کند. به سفارشات مهم آن عمل و برنامه زندگی اش را با آن تنظیم کند. این کار برای هریک از روحانیون عزیز ما ضرورت دارد. روح اصلی و اساسی حاکم بر این پیام “ساده زیستی روحانیت، حفظ و تقویت زی طلبگی” و” بصیرت و روشن بینی ” است که امام عزیز، بسیار براین دو محور تاکید، توصیه و تقاضای متواضعانه داشته اند.
- درس
- 49 دقیقه
- یکی از مهمترین مراحل تحقق تمدن اسلامی طبق فرمایشان رهبر انقلاب، جامعه سازی است که اکنون در تحقق این مرحله باید فعالیت کنیم. برای تحقق این امر مهم نیازمند چند رکن اساسی هستیم. ابتدا نیازمند پایگاهی برای فعالیت هستیم که در نگاه دینی مسجد محور فعالیت های اجتماعی است. رکن دیگر تحقق این هدف مردم و جامعه اند و رکن سوم که در صدد تبیین آن هستیم امامت و هدایتگری این جامعه در جهت اسلامی است. طرح امامت در سه عرصه امامت روستا، امامت در حاشیه شهرها و امامت محله ها قابل اجرا خواهد بود.
- درس
- 1 ساعت
- یکی از بسترهای مناسب برای تربیت دینی مسجد است. مساجد و ظرفیت هایی که در آن وجود دارد می تواند زمینه ی بسیاری از فعالیت های تربیتی را فراهم کند. مبلغ یا امام جماعت یا فعال فرهنگی اگر از این ظرفیت ها و شیوه ی راه اندازی یک مجموعه تربیتی مسجد محور مطلع باشد می تواند از این فرصت استفاده کرده و نتایج و بهره های خوبی داشته باشد. در این درس به روش های راه اندازی مجموعه های تربیتی مسجد محور اشاره شده است.
- درس
- 35 دقیقه
- رهبر انقلاب اسلامی بارها تأکید کردهاند که جمهوری اسلامی ایران در مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی گام برمیدارد و یکی از ارکان اساسی این تمدن، تحقق همزمانِ عدالت و پیشرفت است. دههی چهارم انقلاب اسلامی با عنوان «دههی عدالت و پیشرفت» شناخته میشود، دههای که میتواند بهمعنای واقعی کلمه، عرصهی بروز کارآمدی نظام اسلامی باشد. پیشرفت در گفتمان اسلامی فراتر از رشد اقتصادی یا توسعهی زیرساختی است؛ بلکه معنای واقعی آن، کارآمدی یک نظام در پاسخگویی به نیازهای جامعه، حفظ عدالت، و جلوگیری از بروز تبعیض و فساد است. جمهوری اسلامی باید توانایی خود را در ارائهی مدلهایی پیشرفته، کارآمد و عادلانه به اثبات برساند.
- درس
- 9 ساعت
- در این درس با اهمیت و مفهوم مدیریت مسجد آشنا میشویم. به فرمایش مقام معظم رهبری، هر مسجد نیاز به مدیر متخصصی دارد که بتواند آن را به درستی اداره کند. مدیریت مسجد باید هنر و علم باشد که اهداف دینی و مذهبی را با رعایت موازین شرعی محقق کند. اهداف اصلی مدیریت مسجد شامل اقامه نماز، آموزش معارف قرآن و دینی، تربیت افراد مسجدی و فرهنگسازی دینی است. این اهداف باید به صورت واقعبینانه و قابل دستیابی تعریف شوند. مدیریت مسجد باید همزمان بر ابعاد آموزشی، تربیتی و فرهنگی تمرکز کند تا افراد به ایمان و ارتباط عمیقتری با خداوند دست یابند.
- درس
- 1 ساعت
- ضرورت آگاهی از آسیب های امام روستا هر جامعه اسلامی برگرفته از الگوی جامعه نبی مکرم اسلام ارکانی دارد: مسجد، مردم و امام جامعه امام جامعه با توجه به جایگاه ویژه و فوق العاده ای که دارد در هر جامعه کوچک و بزرگ اسلامی می تواند ایفای نقش کند مثلا در یک روستا یا شهر و هر جامعه دیگری. همچنین ممکن است آسیب هایی برای او وجود داشته باشد. آگاهی از این آسیب ها برای کسی که می خواهد در این مسیر قدم بگذارد لازم و ضروری است.
- درس
- 2 ساعت
- این درس با موضوع «شیوههای پاسخگویی به سوالات اعتقادی کودک و نوجوان» به بررسی روشهای تربیتی و آموزشی برای انتقال مفاهیم دینی و اعتقادی به نسل جوان میپردازد. در ابتدا، حوزه و گستره سوالات کودک معرفی میشود و روشهایی برای پاسخگویی متناسب با سن و فهم کودک ارائه میگردد. بهویژه، تبیین مفهوم عدم جسم بودن خداوند متعال به شیوهای ساده و قابل درک برای کودکان مورد توجه قرار میگیرد.
- درس
- 1 ساعت
- دین در صدد تربیت انسان و جامعه تراز راهبری انبیاء و عصر ظهور و رجعت است. به همین خاطر باید نظام فکری جامعی ارائه شود. نظام فکری که زنجیره وار از اندیشه های بنیادین شروع شده و به عمل منتهی شود.
- درس
- 55 دقیقه
- یکی از پیام های طولانی و بلند امام عزیز که حقیقتا، هم برای جامعه روحانیت و هم برای عموم مردم ، صحیفه ای نورانی است، بیان بلندی است که به منشور روحانیت معروف است. این نامه مهم، از جمله پیام هایی است که جا دارد انسان، بارها آن را بخواند و به مضمون آن دقت کند. به سفارشات مهم آن عمل و برنامه زندگی اش را با آن تنظیم کند. این کار برای هریک از روحانیون عزیز ما ضرورت دارد. روح اصلی و اساسی حاکم بر این پیام “ساده زیستی روحانیت، حفظ و تقویت زی طلبگی” و” بصیرت و روشن بینی ” است که امام عزیز، بسیار براین دو محور تاکید، توصیه و تقاضای متواضعانه داشته اند.
- درس
- 1 ساعت
- خصوصیت اول این ایمان، آگاهانه بودن آن است. ایمانی که انبیا به آن دعوت میکنند، از سر تقلید، تعصب یا بدون پشتوانه فکری و عقلی نیست. بلکه ایمانی است که بر مبنای علم و آگاهی استوار است. این آگاهی از تفکر و تأمل در آیات الهی در آفرینش آسمانها و زمین و رفت و آمد شب و روز حاصل میشود. قرآن کریم این آیات را برای "اولوالالباب" (خردمندان و اهل تفکر) معرفی میکند که اهل ذکر مستمر و تفکر هستند و به این نتیجه میرسند که خلقت باطل نیست و آنها مأموریتی بر دوش دارند. ایمان همچنین مبتنی بر "سمع" (شنیدن و فهمیدن عمیق) ندای انبیا و حتی ندای عقل انسان است. این سمع صرفاً شنیدن ظاهری نیست، بلکه تلقّی و فهم دعوت است که پس از آن اقدام ایمان صورت میگیرد. در مقابل، قرآن ایمانی را که صرفاً بر اساس سنتهای تاریخی یا قومی باشد، مذمت میکند و انسان را به تعالی و رفعت برای دریافت حقیقت نازلشده از عالم بالا دعوت میکند.
- درس
- 2 ساعت
- ساختار جامعه توحیدی مبتنی بر چند رکن کلیدی است. نخست، پیوستگی درونی میان مؤمنین و انسجام اجتماعی که در سایه همدلی روحی، هماهنگی فکری و رفتار مشترک شکل میگیرد. این پیوستگی موجب استقامت در شرایط دشوار و حفاظت در برابر آسیبهای درونی میشود. دوم، فاصلهگذاری بیرونی با جبهه کفر و نفاق است؛ چرا که بدون این مرزبندی روشن، جامعه دینی به تدریج در فرهنگ و ساختار دشمن هضم میشود. این اصل قرآنی «تبرّی» برای حفظ هویت جامعه توحیدی ضروری است.
- درس
- 53 دقیقه
- ایمان به عنوان ریشه تربیت دینی، نهتنها مبنای حرکت فردی، بلکه اساس شکلگیری جامعه توحیدی نیز تلقی میشود. در اندیشه دینی، توحید جایگاه محوری دارد؛ هم در سطح جهانبینی که تصویری از هستی بر اساس خدامحوری ارائه میدهد، و هم در سطح ایدئولوژی که برنامهای برای زندگی فردی و اجتماعی بر پایه عبودیت و نفی طاغوت ارائه میکند.
- درس
- 38 دقیقه
- مسجد میتواند به عنوان مهمترین پایگاه مقابلهای فراگیر و همهجانبه عمل کند. این هجمه غربی که هدفش دور کردن انسانها از یاد خدا و از بین بردن پیوندهای اجتماعی و خانوادگی است، به غفلت، فردگرایی، تنهایی و افزایش آسیبهای روحی و روانی منجر شده است.
- درس
- 1 ساعت
- فرایند حل مسئله در محله این فرایند با هدف توانمندسازی جوامع محلی، بهویژه با محوریت نقش امام جماعت، برای شناسایی و حل پایدار مشکلات طراحی شده است. این فرایند بر نقش محوری مردم و همکاری جمعی در حل مشکلات محله، با رهبری آگاهانه امام جماعت، تأکید دارد و چارچوبی منظم و گامبهگام برای رسیدن به نتایج پایدار ارائه میدهد
- درس
- 47 دقیقه
- این درس به تبیین جایگاه کلیدی مسجد به عنوان پایگاه اصلی فرهنگسازی، تربیت نیرو و مدیریت نبرد دائمی جبهه حق و باطل میپردازد که از ابتدای تاریخ بشر تا زمان ظهور امام زمان (عج) جریان دارد. مسجد نه تنها مکانی برای اقامه نماز، بلکه سنگر اصلی روشنگری، تربیت منتظران و یاران امام زمان (عج)، و مرکزی برای افزایش نیرو و تجهیزات معنوی و مادی است.
- درس
- 45 دقیقه
- مسجد در تمدن اسلامی مانند قلبی است که حیات دینی و فرهنگی را به تمامی پیکره جامعه پمپاژ میکند و هیچیک از نهادهای جایگزین (مانند حسینیهها یا فرهنگسراها) نمیتوانند نقش جامع آن را ایفا کنند. غفلت از ظرفیت عظیم مساجد و کاهش فعالیت آنها، موجب تضعیف هویت دینی و گسترش حیرت و بیهویتی در جامعه میشود.
- درس
- 23 دقیقه
- مسجد کانون ولایت است و گرچه ولایت میتواند بیرون از مسجد نیز وجود داشته باشد، اما نه به اندازهای که در مسجد میتواند هدف را محقق سازد. ولایت، مهمترین مسئله در دین و ادیان الهی از آغاز خلقت آدم (ع) تا کنون است و بیش از ۷۰ بار با عناوین مختلف در قرآن کریم از آن یاد شده است.
- درس
- 15 دقیقه
- شرایط کنونی یک جنگ تمامعیار و «دفاع مقدس ۲» است که ادامه حماسه هشتساله قبلی است. کلید پیروزی ما در این نبرد، در باور عمیق همگان – از مسئولین گرفته تا مردم، هنرمندان و ورزشکاران – به این حقیقت است که ما در فضای جنگی و دفاع مقدس به سر میبریم. با این باور، دنیا در برابر اراده ملت ایران سر تعظیم فرود خواهد آورد و تمامی آزادگان عالم دوشادوش ملت ایران خواهند ایستاد. این پیروزی، مقدمهساز ظهور امام زمان (عج) و به ثمر رساننده حقیقی آرمانهای انقلاب اسلامی خواهد بود.
- درس
- اهمیت و جایگاه مرثیهخوانی در اسلام مرثیهخوانی دارای جایگاهی ویژه و الهی است که خداوند متعال گروهی از مردم را برای مدح و رثای اهل بیت (علیهم السلام) برگزیده است. اهل بیت (ع) بر مرثیهخوانی اهتمام و تأکید فراوان داشتهاند. امام صادق (ع) حتی این عمل را برای روضهخوان پس از منبر واجب دانسته و تصریح کردهاند که روضه، اصل مجلس است، نه صرفاً نمک آن. احادیث متعددی، از جمله روایتی از امام صادق (ع) در کتاب کاملالزیارات، بر پاداش عظیم بهشت برای کسانی که خود گریه کنند، دیگران را بگریانند یا حتی حالت گریه به خود بگیرند (تباکی)، تأکید دارند. حتی یک بیت شعر در رثای اهل بیت (ع) نیز پاداش بنای خانهای در بهشت را به همراه دارد. امام رضا (ع) نیز سرودن مرثیه برای امام حسین (ع) را به دعبل توصیه کرده و آن را نوعی یاری و نصرت اهل بیت (ع) برشمردند. شایان ذکر است که خود امام زمان (عج) نیز از مرثیهخوانان برای جد شهیدشان هستند.